10 lat temu zmarł Marlon Brando

Symbol seksu, najwybitniejszy aktor w historii, rewolucjonista, dziwak, samotnik, idealista – człowiek o wielu obliczach. W historii kina zapisał się rolami w takich filmach jak „Na nabrzeżach”, „Tramwaj zwany pożądaniem”, „Ojciec Chrzestny”, „Ostatnie tango w Paryżu” czy „Czas apokalipsy”. W przededniu dziesiątej rocznicy jego śmierci warto bliżej przyjrzeć się sylwetce Marlona Brando.

Aktor urodził się 3 kwietnia 1924 roku w Omaha w stanie Nebraska. Ojciec – agresywny, nieprzewidywalny alkoholik i kobieciarz rzadko bywał w domu, a każda jego wizyta kończyła się awanturą i bijatyką. Matka – niespełniona artystka również nie stroniła od alkoholu. Marlon od najmłodszych lat sprawiał problemy wychowawcze i wyrzucano go z kolejnych szkół.

Tramwaj zwany pożądaniem, 1951

Jak każda niepokorna dusza skończył w Nowym Jorku. Imał się wielu zajęć zanim trafił pod skrzydła wybitnych nauczycieli gry aktorskiej: Lee Strasberga i Stelli Adler. To oni właśnie nauczyli młodego Brando ukazywania prawdziwych emocji na scenie zgodnie z metodą opracowaną przez rosyjskiego reżysera Konstantego Stanisławskiego. Realizm i emocjonalność jego gry przyniosły mu sławę na Broadwayu. Debiutował już w wieku 20 lat w sztuce „Remember mama”, jednak to rolą Stanleya Kowalskiego w sztuce "Tramwaj zwany pożądaniem" utorował sobie drogę do wielkiej kariery. Na scenie wypatrzył go reżyser Elia Kazan i obsadził w ekranizacji tej sztuki.

Film Kazana z 1951 roku okazał się hitem, a debiutujący Brando przyćmił partnerującą mu gwiazdę – Vivien Leigh. Po premierze filmu mówiło się tylko o ociekającym testosteronem, zabójczo przystojnym, porywczym blondynie, a charakterystyczne „Hey Stella!” można było usłyszeć na wielu amerykańskich podwórkach. Rola przyniosła aktorowi wielką sławę, mnóstwo zawodowych propozycji i pierwszą oscarową nominację. Chociaż statuetki nie otrzymał, to triumfował na gali wręczenia Nagród Akademii cztery lata później rolą w „Na nabrzeżach” również w reżyserii Kazana.

Na nabrzeżach, 1954

Odtąd kariera Marlona Brando nabrała rozpędu. Aktor jednak uważnie dobierał swoje role i odrzucał wiele propozycji. Chętnie pojawiał się na ekranie jako niepokorny buntownik i idealista („Dziki”, „Viva Zapata!”, „Młode lwy”).

Mówiąc o Brando nie można pominąć kwestii dla niego samego najistotniejszej – jego działalności społecznej. Przez długie lata aktor angażował się w działania UNICEF-u na rzecz praw dziecka oraz współpracował z Indianami walcząc o ich prawa w ramach Ruchu Indian Amerykańskich.

Kiedy w 1973 roku policja otworzyła ogień do Indian pokojowo protestujących w Wounded Knee Brando również zabrał głos w tej sprawie. Właśnie wtedy odbywała się ceremonia wręczenia Oscarów. Aktor nominowany był za swoją wybitną rolę w „Ojcu Chrzestnym”, jednak na uroczystości się nie pojawił. Kiedy okazało się, że prestiżową statuetkę Akademia przyznała właśnie jemu, na scenę weszła młoda Indianka z plemienia Czejenów i odczytała w imieniu Brando list odmowny. Marlon Brando nie tylko nie przyjął nagrody, ale zaznaczył również, że czyni to w ramach protestu przeciwko negatywnemu ukazywaniu Indian przez świat kina i telewizji, a także w geście solidarności z Indianami z Wounded Knee.

Młode lwy, 1958

Nie była to jedyna nagroda, którą Brando wzgardził. Już wtedy blichtr i sztuczność Hollywood nużyły go, a on sam zaczął izolować się od świata. Na planie filmu „Bunt na Bounty” miał okazję poznać kulturę i obyczaje panujące na Tahiti. Zakochany w tym miejscu postanowił sam stać się częścią tahitańskiej społeczności i kupił niewielką wyspę Tetiaroę. Spędzał na niej większość czasu, powracając coraz rzadziej na plany filmowe i żyjąc jako prosty człowiek w otoczeniu rodziny i najbliższych współpracowników.

Chociaż jego nowatorski sposób gry utorował drogę takim aktorom jak Paul Newman, James Dean, Robert De Niro czy Al Pacino, to Marlon Brando sam negował swój geniusz. Twierdził, że film nie jest sztuką, a on sam para się aktorstwem tylko dla pieniędzy, które pozwalają mu na prowadzenie niezależnego życia z dala od cywilizacji. Nie umknął jednak przed problemami rodzinnymi. Jego najstarszy syn trafił do więzienia za zabójstwo chłopaka swojej siostry. Po tych wydarzeniach córka Brando popełniła samobójstwo. Dla aktora sposobem ucieczki przed problemami był alkohol i jedzenie. Niezdrowy tryb życia doprowadził go do chorobliwej otyłości. Zmarł 1 lipca 2004 roku w wyniku rozwijającej się przez lata bulimii i niewydolności serca.